Bioloxía 4ESO

  As especies invasoras son especies foráneas (exóticas) que foron introducidas de forma artificial, accidental ou voluntaria e que, despois de certo tempo, conseguen adaptarse ao medio e colonizalo. En moitos casos desprazan ás especies autóctonas ou propias do medio. As especies nativas, ao non evolucionar en contacto con estas novas especies, non posúen estratexias para poder competir con elas e evitar ser desprazadas. Pola contra, existen especies clave , que representan a estabilidade dos ecosistemas, por ser esenciais para o funcionamento adecuado das redes tróficas.     A. Como chegan as especies exóticas aos ecosistemas Nalgúns casos, estas especies poden chegar de forma accidental e indirecta a través do comercio, o transporte etc.                           ...

Denomínase sucesión ecolóxica á secuencia ordenada dos cambios que sofre unha comunidade ata que consegue chegar a un estado de estabilidade. Ademais dos seres vivos, os factores ambientais tamén provocan alteracións no medio. Etapas da sucesión primaria Sucesión primaria Denomínase sucesión primaria á secuencia de cambios que teñen lugar nunha zona onde non existiu nunca vexetación. Na primeira etapa, ou etapa pioneira , os primeiros organismos que se desenvolven son seres vivos con poucas necesidades nutricionais e capaces de soportar condicións ambientais moi adversas, coma os liques e os musgos. Estes organismos producen meteorización tanto química , por acción das substancias ácidas que producen, como física , ao introducir as súas estruturas de fixación na roca. Cando estes primeiros organismos colonizadores das rocas morren e se descompoñen contribúen á formación de solo fértil. A morte natural das plantas desta segunda etapa permite a formación de mái...

  Crecemento dunha poboación Unha poboación é o conxunto de seres dunha mesma especie que viven nun ecosistema. As poboacións dun ecosistema tenden a aumentar de tamaño ata chegar a un número que se mantén máis ou menos constante. Cando unha poboación alcanza o maior número de individuos que o medio pode soportar, é dicir, a súa capacidade de carga , mantense en equilibrio. Denomínanse flutuacións os cambios periódicos no número de individuos dunha poboación. O punto de equilibrio das poboacións coincide coa capacidade de carga. Factores que limitan o crecemento dunha poboación          O tamaño dunha poboación O tamaño das poboacións tamén está limitado. Depredación . Ademais de ser necesaria para a transferencia de materia e enerxía na cadea trófica, a depredación é un factor limitante do tamaño das poboacións, posto que así se eliminan os individuos vellos ou...

  Equilibrio e regulación nos ecosistemas Os ecosistemas son comunidades máis ou menos estables nas que o número de seres que as compoñen se mantén constante. Existen factores abióticos e bióticos que limitan o crecemento das poboacións que o constitúen, de xeito que estas se manteñen en equilibrio. Este proceso denomínase autorregulación do ecosistema. Entre os factores abióticos atópanse os recursos dispoñibles, como a superficie de solo, a luz, a temperatura e a cantidade de auga. Os factores bióticos que regulan a cantidade de organismos nun ecosistema son as relacións entre eles, especialmente as tróficas. Perturbación e estabilidade dos ecosistemas Denomínase perturbación á alteración na estrutura e no funcionamento dos ecosistemas. Os ecosistemas posúen tres mecanismos de reacción ante as perturbacións: a resistencia , a resiliencia e a transiliencia . Resistencia É a capacidade do ecosistema de absorber o efecto dunha perturba...

  Que son as relacións tróficas Denomínanse relacións tróficas ás relacións de dependencia alimentaria que se establecen entre os distintos organismos dun ecosistema. Para representar graficamente a transferencia de materia e enerxía entre os organismos dun ecosistema utilízanse as cadeas tróficas . Nestes esquemas, mediante frechas, indícase a dirección que seguen a materia e a enerxía dende os seres autótrofos ata os descompoñedores, pasando por consumidores primarios e secundarios. Unha rede trófica é un conxunto de cadeas tróficas interconectadas que expresan todas as posibles relacións alimentarias que se dan entre os organismos dun ecosistema.                      Cantos niveis tróficos son posibles? O número de niveis dunha cadea trófica varía duns ecosistemas a outros pero, en ningún caso, poden alcanzar un número elevado. A perda de ene...

A materia, en forma de nutrientes, non procede do exterior do ecosistema, polo que debe ser reutilizada.  A. O ciclo do nitróxeno Xunto ao carbono, o osíxeno e o hidróxeno, o nitróxeno é un macroelemento indispensable para a síntese de proteínas e ácidos nucleicos. Malia que o nitróxeno é moi abundante na atmosfera en forma gasosa (NO 2 ), os organismos produtores non poden usar o gas, senón inxerilo en forma de sales minerais disolvidos chamados nitratos . Os tres tipos de bacterias que interveñen no ciclo do nitróxeno son as seguintes: Bacterias fixadoras de nitróxeno : son capaces de absorber o nitróxeno atmosférico e transformalo en amoníaco (NH 3 ). Son bacterias simbióticas das raíces de moitas plantas e outras que habitan no chan. Bacterias nitrificantes : son capaces de transformar o amoníaco procedente do proceso anterior e dos restos orgánicos en nitritos e estes, en nitratos , unha forma do nitróxeno...

A materia contén enerxía Os ecosistemas funcionan como sofisticadas factorías que requiren materia e enerxía . O Sol é a principal fonte enerxética para a maioría dos seres vivos dos ecosistemas. Este tipo de enerxía é captada, grazas a pigmentos como a clorofila , polos seres autótrofos e transferida ao resto dos seres vivos en forma de enerxía química, propia das moléculas orgánicas. Tamén hai organismos capaces de obter a enerxía que se desprende nalgunhas reaccións químicas. Denomínanse por iso quimiosintetizadores . A materia e a enerxía A materia existe nos ecosistemas baixo distintas formas: materia inerte , como as rocas ou os minerais, e materia orgánica , que forma parte dos seres vivos. A materia existente nos ecosistemas é limitada , polo que debe reciclarse continuamente. Pasa do medio aos seres vivos, e viceversa, describindo ciclos. Por este motivo, na natureza, é necesario que se reciclen o carbono, o nitróxeno, o fósforo, a auga e outros compos...

 

  Adaptacións dos animais (terrestres): Protección  para evitar una profanación e soportar os cambios bruscos de temperatura.  Sistemas respiratorios capaces de captar  osíxeno  do aire. Sistemas de  transporte  e extremidades máis fortes. Esqueleto para desprazarse e manterse  ergueitos. Cambios da  temperatura  corporal. Adaptacioóns ao medio aéreo: Ósos máis  lixeiros  e  resistentes. Saco aéreos. Existencia de  plumas  que facilitan o voo e que tamén manteñen a temperatura corporal. Adaptación das plantas: Sistemas de  transporte  eficaces para distribuír os nutrientes. Raíces . Talos   que permiten ás follas captar a maior cantidade de luz posible. Estomas   nas follas que permiten o   intercambio gasoso   coa atmosfera.     Adaptacións a temperatura: A acumulación de auga en  follas  e  talos engrosados. A transformación de follas en  espiñas ...

 Tipos: De  comportamento  ou  etolóxicas. Fisiolóxicas. Morfolóxicas  ou  anatómicas.   Factores que afectan as adaptacións: Unha adaptación a un factor concreto requiere moita cantidade de enerxía, o que difícil que un mesmo organismo se adapte a máis dun medio. Adaptacións ao mundo acuático (animais): Salinidade. Para desprazarse pola auga, os organismos acuáticos posúen unhas extremidades transformadas en  aletas , ou dispoñen de  membranas interdixitais , e os que nadan teñen o corpo en forma de fuso ou  fusiforme . Para poder tomar o osíxeno disolvido na auga, os peixes posúen  branquias . Vexiga natatoria  . Para poder localizarse entre si e detectar ás súas presas, os golfiños e outros cetáceos emiten  sons  e  ultrasons . Plantas: Carecen de raíces.   Os seus  talos  son  flexibles  e  herbáceos , con escasos tecidos para non ofrecer resistencia á auga. Posúen  foll...

  6. Os Biomas   Denomínase  bioma ao  conxunto de zonas da Terra que teñen poboacións animais e vexetais similares.  Biomas de climas fríos: Tundra. Taiga. Deserto frío. Biomas de climas temperados: Bosque caducifolio. Bosque mediterráneo. Biomas de climas cálidos: Bosque tropical. Deserto cálido.

  Os factores bióticos son as relacións que se establecen entre os organismos. Clasifícanse en intraespecíficas , as que se establecen entre individuos da mesma especie, e interespecíficas , as que se establecen entre individuos de distinta especie. As relacións intraespecíficas            Tipos de simbiose Existen tres tipos de asociacións simbióticas: o mutualismo , o comensalismo e o parasitismo . Algunhas son beneficiosas para as dúas especies que se relacionan, e outras só para unha. Asociacións simbióticas O mutualismo É unha relación de beneficio mutuo, os liques , que son asociacións de algas verdes unicelulares ou de cianobacterias (bacterias fotosintéticas) con fungos. A alga fabrica materia orgánica e o fungo permite a fixación ao substrato. O comensalismo É unha relación na que unha especie se beneficia e a outra nin se beneficia nin é prexudicada, como é o caso do co...

    Factores edáficos:

  Tipos de factores do ecosistema A existencia dos ecosistemas require que o medio físico e as relacións e equilibrios entre os organismos que o integran sexan adecuadas para o seu mantemento a longo prazo: Denomínanse factores bióticos ás relacións que se establecen entre os seres vivos dun ecosistema e que condicionan a súa propia existencia. Estas relacións son necesarias para alimentarse , defenderse dos depredadores, reproducirse , desprazarse etc. Todos os seres vivos dependen uns doutros para subsistir. Os factores abióticos son todos os factores ambientais dun ecosistema: No medio acuático , algúns dos factores ambientais son a luz, a salinidade e a presión. No medio terrestre , os factores máis destacables son o tipo de solo, a temperatura, a humidade e a luz.                            ...

   Ecosistemas acuáticos de ecotón: Pradarías de posidonia. Zonas húmidas como tablas de daimiel. Marisma de doñana. Ecosistemas terrestres: Laurisilva canaria. Devesa mediterránea. Faias atlánticas.

  A vida na Terra A diversidade de seres vivos que caracteriza o noso planeta foi posible grazas ás condicións ambientais da Terra. As máis importantes son: A existencia dunha atmosfera protectora contra as radiacións. Unha distancia ao Sol que proporciona a temperatura adecuada . Unha achega continua de enerxía solar necesaria para o funcionamento do sistema terrestre. A existencia de auga en estado líquido . A zona da Terra habitada por seres vivos, que ocupa practicamente a totalidade do planeta, coñécese co nome de biosfera . Que é un ecosistema Un sistema defínese como un conxunto de elementos interrelacionados que funcionan de maneira coordinada. A Terra é un sistema integrado por distintos elementos físicos e biolóxicos interdependentes, moi complexos e que se manteñen nun equilibrio inestable. Para poder estudar e comprender mellor o funcionamento global da biosfera estableceuse un termo convencional: ecosistema . ...